واحد خبر mobile.ir : قطعات نیمه‌رسانا از مهم‌ترین اجزای محصولات الکترونیکی بوده و خودکفایی در تولید این قطعات نقش مهمی در موفقیت کمپانی‌های سازنده خواهد داشت. در همین رابطه، بد نیست بدانیم حجم واردات این قطعات به چین طی دو ماه نخست سال 2023، با افت قابل‌توجهی همراه بوده است. طبق خبری که به‌تازگی از سوی خبرگزاری South China Morning Post منتشر شده، داده‌های گمرک چین نشان می‌دهد واردات تراشه به چین در ماه‌های ژانویه و فوریه سال جاری میلادی تا 27 درصد کاهش داشته است. البته این پدیده چندان تعجب‌برانگیز نیست، زیرا سال گذشته میزان واردات قطعات نیمه‌رسانا به چین افت 15 درصدی را تجربه کرد. (که در دو دهه اخیر بی‌سابقه بوده است)

طبق داده‌های منتشر شده از سوی اداره کل گمرک چین، طی ماه‌های ژانویه و فوریه سال جاری میلادی، 67.6 میلیارد قطعه آی‌سی به چین وارد شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 26.5 درصد کمتر شده است. مجموع ارزش واردات این قطعات در همین بازه زمانی نیز با افتی 30.5 درصدی از 68.8 میلیارد دلار به 47.8 میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است. با وجود اینکه قیمت جهانی تراشه روند نزولی داشته، چین – به دلیل محدودیت‌های تجاری وضع‌شده از سوی آمریکا – نمی‌تواند از این قیمت‌های رقابتی بهره‌ای ببرد. لازم به ذکر است، کاهش قیمت جهانی تراشه در سال جاری میلادی به دلیل عرضه بالا و همچنین رکود اقتصاد جهانی اتفاق افتاده است؛ درست بر عکس سال گذشته که به دلیل ریکاوری بازار از کمبود تراشه در سال 2021، قیمت این محصولات روند صعودی داشت.

نبرد تجاری ادامه‌دار بین چین و آمریکا

سال گذشته ایالات متحده فروش تراشه‌های پیشرفته‌ (مورد استفاده در حوزه هوش مصنوعی و رایانش ابری) به چین را ممنوع کرد. دولت بایدن نه تنها فروش تراشه‌ها، بلکه فروش تکنولوژی تولید قطعات نیمه‌رسانا، تجهیزات ساخت و حتی انتقال کارکنان این حوزه به چین را ممنوع اعلام کرد. لازم به ذکر است ایالات متحده علاوه بر اینکه کمپانی‌های آمریکایی را از صادر کردن این قطعات و تکنولوژی مربوطه به چین منع کرده، هم‌پیمانان خود – مثل ژاپن، هلند، تایوان و کره جنوبی – را نیز از چنین کاری بر حذر داشته است. به عنوان مثال، بر اساس توافقی که ظاهراً بین آمریکا، ژاپن و هلند صورت گرفته، ژاپن و هلند اجازه صادر کردن دستگاه‌های لیتوگرافی فرابنفش به چین را نخواهند داشت.

در اکتبر سال گذشته، «اداره صنعت و امنیت» (از نهادهای زیرمجموعه وزارت بازرگانی آمریکا)، تحریم‌های وضع‌شده علیه چین را به‌روزرسانی کرد. به‌روزرسانی این تحریم‌ها، توانایی چین در توسعه و نگه‌داری ابرکامپیوترها و همچنین ساخت قطعات نیمه‌رسانای پیشرفته (مورد استفاده در بخش نظامی) را مورد هدف قرار داده است.

این تحریم‌ها و ممنوعیت‌ها گزینه‌های چین برای واردات را محدود کرده، زیرا اکثر کمپانی‌های فروشنده قطعات نیمه‌رسانا مثل انویدیا، Tokyo Electronics ،ASML و ... اجازه فروش محصولات و تکنولوژی پیشرفته خود به چین را ندارند. بد نیست بدانید ایالات متحده در جهت اعمال فشار بیشتر به چین، طرح جدیدی دارد که به موجب آن حتی اگر یک کمپانی خارجی با استفاده از تکنولوژی آمریکایی در خاک چین اقدام به تولید محصولات نیمه‌رسانا کند، امکان استفاده از آن محصولات را نخواهد داشت. به این ترتیب، ممکن است شرکت‌های کره‌ای سامسونگ و SK Hynix – که واحدهای تولیدی آنها در چین واقع شده – نتوانند تراشه‌های ساخت چین خود را به‌فروش برسانند.

تأثیرات تحریم‌های ایالات متحده بر صنعت نیمه‌رسانای چین

جنگ تجاری بین چین و آمریکا از سال 2018 آغاز شد؛ زمانی که دونالد ترامپ، رییس جمهور وقت آمریکا، تحریم‌ها و تعرفه‌های سنگینی را بر صادرات به چین اعمال کرد. ترامپ هدف خود از این کار را متوقف کردن فعالیت‌های ناعادلانه تجاری و سرقت‌های مالکیت معنوی اعلام کرده بود.

در جریان این تحریم‌ها، ایالات متحده کمپانی‌های بزرگی مثل هواوی و ZTE را در لیست سیاه وزارت بازرگانی خود قرار داد. در این فهرست نام بیش از 639 کسب‌وکار و شخص چینی (یا مرتبط با چین) به چشم می‌خورد. کمپانی‌های موجود در این لیست، از دریافت کالاها، خدمات و تکنولوژی با منشأ آمریکایی منع شده‌اند.

جالب است که حتی نام بزرگ‌ترین کمپانی چینی سازنده تراشه یعنی SMIC نیز در این فهرست مشاهده می‌شود. همین امر مانع از گسترش برنامه‌های SMIC شده، چرا که احتمال دارد تولید انبوه این کمپانی در کارخانه جدید واقع در پکن (به ارزش 7.6 میلیارد دلار) به دلیل دشواری در دریافت تجهیزات از شرکت‌های خارجی، یک یا دو فصل به تعویق بیفتد.

چین بزرگ‌ترین بازار محصولات نیمه‌رسانا بوده و یک سوم فروش جهانی این محصولات به چین انجام می‌شود. صنعت تولید قطعات نیمه‌رسانا نقش مهمی در بخش فناوری این کشور ایفا کرده و چیزی حدود 30 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد. البته چین هنوز در این حوزه به خودکفایی نرسیده و در تأمین تکنولوژی و تجهیزات پیشرفته برای تولید این محصولات به شدت به کشورهای خارجی وابسته است.

در پایان لازم به ذکر است، علی‌رغم کاهش واردات قطعات نیمه‌رسانا در دو ماه ابتدایی سال 2023، سایر صنایع تولیدی چین در این بازه زمانی (پس از لغو محدودیت‌های کرونایی در دسامبر 2022) با رشد همراه شده‌اند. به عنوان مثال، ماه گذشته شاخص مدیران خرید یا PMI در چین با رشدی فراتر از حد انتظار، از 50.1 در ژانویه به 52.6 در فوریه رسید که بالاترین میزان از آوریل 2012 محسوب می‌شود.