واحد خبر mobile.ir : اگر دو سال قبل اخبار مربوط به رویداد CES 2020 را دنبال می‌کردید، احتمالا نام CHIP را شنیده‌اید. منظور از CHIP در آن رویداد، تراشه‌ای جدید ساخت AMD یا اینتل نبود، بلکه CHIP کوتاه‌شده پروژه‌ای به نام Connected Home over IP است، به معنی «خانه متصل بر بستر آی‌پی». هدف از این پروژه، توسعه استانداردی متن‌باز برای منازل هوشمند بود؛ استانداردی که به موجب آن تمام دیوایس‌های هوشمند یک خانه، صرف‌نظر از اینکه سازنده آنها چه شرکتی باشد، بتوانند در کنار هم کار کنند. در آن مقطع، کارشناسان این امر را غیرممکن می‌دانستند. اما پس از گذشت دو سال، در CES 2022 ظاهرا این رویا در سایه استانداردی جدید به نام Matter به حقیقت پیوسته است.

Matter چیست و چگونه کار می‌کند؟

Matter استانداردی‌ست که دیوایس‌های هوشمند در یک منزل می‌توانند از طریق آن با هم ارتباط برقرار کنند. به لطف Matter – پلتفرم مشترکی که تمام سازندگان بر سر آن توافق کرده‌اند – این اطمینان به مصرف‌کنندگان داده می‌شود که دیوایس‌های هوشمند مختلف آنها بتوانند به‌راحتی با یکدیگر کار کنند (حداقل روی کاغذ). برای روشن شدن موضوع به این مثال توجه کنید: اگر در سیستم روشنایی منزل هوشمند شما، حسگر حرکتی و لامپ‌های هوشمند دارای تأییدیه Matter باشند، می‌توانند به راحتی با هم تعامل کنند، حتی اگر آن دو ساخت دو شرکت متفاوت باشند. در حال حاضر، برقراری چنین ارتباطی بین دیوایس‌های هوشمند، معمولا امکان‌پذیر نبوده و حتی در صورت برقراری ارتباط، این پروسه پیچیده و یا کند خواهد بود.

به بیان دیگر، Matter یک «لایه کاربرد» یا در اصطلاح application layer است. به این ترتیب، افرادی که روی جنبه نرم‌افزاری محصولات خانه هوشمند کار می‌کنند، از کُدی استفاده می‌کنند که با دیوایس‌های دیگر (در همان استاندارد) سازگار باشد. به عنوان مثال، گوگل در حال تدارک یک کیت توسعه نرم‌افزار برای اپلیکیشن‌های Matter در موبایل است. توسعه‌دهندگانی که تمایل به کار کردن با این کد‌های متن-باز را دارند، می‌توانند در GitHub به آنها دسترسی پیدا کنند.

هرچند که بسیاری از این کدها در حال حاضر برای کاربران قابل مشاهده نیست. کنترل فرمان دیوایس‌های هوشمند، از استاندارد Matter آغاز شده و به پلتفرم‌هایی مثل Apple HomeKit و نهایتا اپلیکیشن Home iOS – جایی که کاربران بتوانند با آن تعامل کنند – گسترش می‌یابد. این بدان معناست که به محض صدور فرمانی از سوی کاربر در اپلیکیشن Home، این فرمان از HomeKit، سپس Matter و بعد از آن شبکه Thread عبور کرده و نهایتا به دیوایس هوشمند مورد نظر در منزل می‌رسد.

در واقع، هدف استاندارد Matter، ساده‌ کردن هرچه بیشتر منزل هوشمند و در عین حال حفظ امنیت و اطمینان است. با توجه به آنچه گفته شد، می‌توان این گونه نتیجه‌گیری کرد که هرگاه محصولی را ببینید که از استاندارد Matter پشتیبانی کند، مطمئن باشید که می‌توانید آن را با خیال راحت در کنار سایر محصولات سازگار با Matter به کار بگیرید.

اهمیت Matter در چیست؟

استاندارد Matter روی سه مؤلفه مهم تمرکز دارد: برهم‌کنش‌پذیری، امنیت و راه‌اندازی.

برهم‌کنش‌پذیری

یک خانه هوشمند معمولی حداقل به 6 اپلیکیشن مختلف نیاز دارد که به دیوایس‌هایی از قبیل ربات جاروبرقی، لامپ‌های هوشمند، دوربین امنیتی و ... اختصاص دارند. برای یک لحظه تصور کنید اگر می‌شد از طریق یک اپلیکیشن واحد، به همه این دیوایس‌ها دسترسی داشت، همه آنها را کنترل کرد و از همان اپلیکیشن آنها را راه‌اندازی کرد. به این ترتیب، دیگر نیازی نخواهد بود که برای تک‌تک دیوایس‌ها یک اپلیکیشن جداگانه در اسمارت‌فون خود نصب کنید.

امنیت

در شرایط کنونی، اهمیت حفاظت از داده‌ها از هر زمان دیگری بیشتر شده است. روز به روز پای تکنولوژی‌های بیشتری به خانه‌های ما باز می‌شود؛ تکنولوژی‌هایی که به صدای ما گوش کرده و می‌توانند موقعیت ما را ردیابی کنند. متعاقبا مصرف‌کنندگان به اطمینان خاطری نیازمندند تا به آنها تضمین دهد که تمام اطلاعات جمع‌آوری شده از آنها در حصار امنی قرار می‌گیرد. جالب است بدانید، استاندارد Matter با به کارگیری تمهیدات امنیتی – از جمله بلاک‌چین و zero trust – اتصال ساده و در عین حال ایمنی را بین دیوایس‌ها برقرار خواهد کرد. همچنین، پروتکل‌های امنیتی و رمزنگاری پیشرفته‌، ضمن محافظت از داده‌های کاربران، از دسترسی بدون اجازه به داده‌های آنها جلوگیری خواهد کرد.

راه‌اندازی

در حال حاضر، نمی‌توان در رابطه با سهولت راه‌اندازی دیوایس‌های خانه هوشمند، یک نظر واحد ارائه داد؛ راه‌اندازی برخی از این دیوایس‌ها بسیار ساده است (کافی‌ست آن را روشن کرده و سپس از طریق Thread به آن دسترسی پیدا کنید). اما در مقابل، راه‌اندازی بعضی از دیوایس‌های هوشمند پروسه‌ای پیچیده را می‌طلبد. یکی از اهدافی که استاندارد Matter دنبال می‌کند، ساده‌سازی راه‌اندازی دیوایس‌های منزل هوشمند است. لازم به ذکر است، زمانی که Matter برای نخستین بار در دسترس کاربران قرار بگیرد، از دیوایس‌هایی مثل قفل‌های هوشمند، انواع مختلف سنسورها، ترموستات‌ها، لامپ‌ها، هاب‌ها و پل‌های هوشمند (smart bridges)، بازکننده درب پارکینگ‌ها، دوشاخه‌های هوشمند، تلویزیون‌های هوشمند و پرده کرکره پشتیبانی می‌کند. متأسفانه در نخستین عرضه Matter، مواردی مثل دوربین‌ها، سنسورهای نشت آب، روبات جاروبرقی و لوازم خانگی پشتیبانی نمی‌شوند، ولی این امر در آینده محقق خواهد شد.

Matter در تملک کیست؟

این استاندارد جدید به یک شخص خاص تعلق ندارد، بلکه در تملک ائتلافی از غول‌های صنعتی موسوم به «ائتلاف استانداردهای اتصال» (Connectivity Standards Alliance) قرار دارد. این ائتلاف همان نهادی‌ست که پیش از این پروتکل ارتباط بی‌سیم Zigbee را توسعه داد که سال‌هاست توسط محصولاتی مثل لامپ‌های هوشمند Philips Hue مورد استفاده قرار می‌گیرد. از اعضای مهم این ائتلاف می‌توان به آمازون، گوگل، هواوی، سامسونگ و اپل اشاره کرد. قطعه‌سازان معروفی مثل NXP ،Texas Instruments و بیش از 200 کمپانی‌ دیگر نیز از استاندارد Matter پشتیبانی می‌کنند.

چه تفاوتی بین Matter و Thread وجود دارد؟

بخش قابل‌توجهی از لایه کاربرد Matter روی یک تکنولوژی شبکه‌ای موسوم به Thread ساخته شده است. Matter دیگر تکنولوژی‌های شبکه‌ای – مثل وای-فای و بلوتوث – را نیز در بر می‌گیرد. مهم‌ترین ویژگی Thread آن است که به منظور اتصال محصولات به هم، می‌تواند هاب‌های سخت‌افزاری را کنار گذاشته و به جای آن با گماشتن دیوایس‌های خانه هوشمند به عنوان روترهای مرزی (border routers)، ترتیبی را اتخاذ کند که این دیوایس‌ها بتوانند همان نقش هاب‌های سخت‌افزاری را ایفا کنند. تکنولوژی Thread، مثل Zigbee، یک شبکه مِش کم‌مصرف است، اما به جای آن‌که تنها یک هاب ایستا ارتباطات را سازماندهی کند، این کار توسط خود دیوایس‌های هوشمند (در زمان مقتضی) انجام می‌شود.

با توجه به اینکه Thread یک تکنولوژی مبتنی بر IP (پروتکل اینترنت) محسوب می‌شود، می‌توان انتظار داشت که ارتباطات آن – درست مثل روتر وای-فای منزل شما – بر مبنای ورژن ششم پروتکل اینترنت (یعنی IPv6) انجام شود. این یعنی دیوایس‌های سازگار با Matter بسیار واکنش‌گرا هستند زیرا به محض ارسال یک فرمان از طریق شبکه Thread، دیگر نیازی به بازبینی لایه کاربرد به منظور ترجمه نخواهد بود. ناگفته نماند، Zigbee فرمان‌ها را مجددا به لایه کاربرد برگشت می‌زند و همین مسأله موجب کندی این پروتکل شده است.

دیوایس‌های مبتنی بر Thread چندی‌ست که در بازار موجودند. با این اوصاف، می‌توان انتظار داشت در زمان مناسب، این دیوایس‌ها با استاندارد Matter نیز سازگاری پیدا کنند.

محصولات سازگار با Matter چه زمانی وارد بازار می‌شوند؟

استاندارد Matter هنوز مراحل توسعه را پشت سر می‌گذارد، اما انتظار می‌رود تأییدیه نهایی آن تا نیمه سال 2022 صادر شود. متعاقبا دیوایس‌های سازگار با Matter تا پایان سال 2022 وارد بازار خواهند شد. لازم به ذکر است، محصولات فراوانی در رویداد CES 2022 با اسم رمز Matter به دنیای فناوری معرفی شدند. محصولات مبتنی بر Thread نیز چندی‌ست در اختیار مصرف‌کنندگان قرار داده شده است. سازوکار Matter و Thread کمی پیچیده بوده و از حوصله بحث ما خارج است، اما آنچه لازم است به عنوان یک کاربر نهایی بدانید، آن است که Matter استانداردی‌ست که به موجب آن دیوایس‌های هوشمند منزل شما می‌توانند به سهولت با یکدیگر در تماس باشند.