واحد خبر mobile.ir : گروه‌های حقوق بشری و مدافعان حریم خصوصی همچون بنیاد حریم الکترونیک (Electronic Frontier Foundation) و دیدبان حقوق بشر (Human Rights Watch) از ابتدای سال 2020، انتقادات خود را از اپل، به سبب تأخیر در افزودن ویژگی‌های امنیتی به گوشی آیفون و امکان دریافت مجوز ردیابی از کاربران شدت بخشیده‌اند. این گروه‌ها بر این باورند که اپل همچنان ردیابی فعالیت کاربری بدون اجازه صاحبان را به طور کامل مسدود نکرده است. حال این موج انتقاد در روزهای اخیر، ابرشرکت آمریکایی را به واکنشی واداشته که نه تنها با تأکید بر ویژگی‌های مثبت عملکرد حفاظتی iOS، بلکه با حمله به رقبای اصلی کمپانی و در رأس آن‌ها شرکت فیس‌بوک همراه بوده است.

اگر به تاریخچه این مجادله بنگریم، توجه نسبی اپل به مسئله حریم خصوصی قابل مشاهده است. به عنوان نمونه، کمپانی کوپرتینویی قابلیت ارتقای حریم خصوصی را در ماه سپتامبر امسال برای iOS 14 منتشر کرد، اما استفاده و فعال‌سازی آن تاکنون برای توسعه‌دهندگان الزامی نشده است. گروه‌های حقوق بشری در اعتراض خود به اپل، این تأخیر را در آستانه انتخابات آمریکا و زمانی که داده‌های افراد برای تبلیغات هدفمند مورد استفاده قرار می‌گیرد، امری بسیار نامطلوب برشمردند.

در واکنش به این گفته‌ها، جین هورواث (Jane Horvath)، مدیر جهانی حریم خصوصی اپل، به انتقاد از مدل کسب‌وکار فیس‌بوک و دفاع از عملکرد شرکت خود پرداخته است. به گفته او، اطلاعات مربوط به کاربران در بیشتر موارد از طریق یک برنامه کاربردی یا وب‌سایت متعلق به یک شرکت جمع‌آوری می‌شود و با اطلاعات گردآوری‌شده توسط دیگر شرکت‌ها، برای تبلیغات هدفمند و ارزیابی روش‌های تبلیغاتی ترکیب می‌شود. گاهی داده‌های مربوط به کاربران توسط شرکت‌های تحلیل داده جمع می‌شود و دوباره به فروش می‌رسد. اینها شرکت‌های طرف‌های سومی هستند که افراد نه آن‌ها را می‌شناسند و نه با آن‌ها تعاملی دارند. ردیابی داده‌های کاربران ممکن است به شیوه‌ای تهاجمی و حتی هراس‌آور انجام شود که در بیشتر موارد بدون آگاهی و رضایت مؤثر فرد صورت می‌گیرد.

اپل با تأکید بر ارزش و کارایی ویژگی «شفافیت ردیابی اپ‌» یا ATT به عنوان بخشی از تعهد عمومی خود به حفظ حریم خصوصی کاربران، به طور مشخص از فیس‌بوک به عنوان نقض‌کننده مستمر این حریم یاد می‌کند. از دید مدیران اپل، فیس‌بوک و دیگر شرکت‌ها رویکرد بسیار متفاوتی به هدف‌گیری تبلیغاتی دارند. آن‌ها نه تنها کاربران را به گروه‌های هدف کوچک‌تر تقسیم می‌کنند، بلکه از داده‌های جزئی درباره فعالیت آنلاین و وب‌گردی آن‌ها هم برای هدف‌گیری تبلیغاتی بهره می‌برند. مدیران فیس‌بوک آشکارا از تمایل خود برای جمع‌آوری هرچه بیشتر داده‌ها از طریق محصولات اختصاصی و شخص ثالث سخن گفته‌اند تا پروفایل کاربران را با جزئیات دقیق برای پول‌سازی مورد استفاده قرار دهند؛ امری که در بی‌توجهی کامل به حریم خصوصی کاربران صورت می‌پذیرد.

هورواث همچنین به این مسئله اشاره کرده که فیس‌بوک تا حدودی مسئول تأخیر در راه‌اندازی ویژگی ATT بوده است، چرا که زمان‌بندی اجرا و الزام این ویژگی با هدف دادن فرصت بیشتر به توسعه‌دهندگان برای به‌روزرسانی سیستم‌ها و رویه‌های داده‌پردازی بوده است.

ویژگی ATT اپل تغییر عمده‌ای‌ در شیوه توسعه برنامه‌ها به وجود می‌آورد. توسعه‌دهندگان از این پس باید اجازه تائید گردآوری داده‌ها را در اختیار کاربران خود قرار دهند. به علاوه این ویژگی دسترسی به چندین شناسه هویتی اختصاصی را محدود می‌سازد. شناسه‌هایی که برای ردیابی و رصد کردن اقدامات پس از نصب برنامه، تبلیغات هدفمند و تشخیص الگوی رفتاری کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در حالی است که به نوشته VentureBeat در ماه سپتامبر «علی‌رغم اقدام 10 تا 30 درصد کاربران iOS برای شخصی‌سازی تبلیغات و غیر فعال کردن ردیابی تبلیغاتی و محدود کردن تبلیغات توسط 15 درصد از کاربران» همچنان حدود 80 درصد از دارندگان محصولات iOS به هنگام فعال شدن امکانات حفاظتی ATT ردیابی تبلیغاتی اپلیکیشن‌ها را غیر فعال خواهند کرد.

البته فیس‌‌بوک هم در این میان خاموش نمانده و در پاسخ به این نکته اشاره کرده است که تغییرات iOS نه برای حفاظت از حریم خصوصی، بلکه در جهت اجرای تاکتیک‌های ضد رقابتی است که مزیت غیر عادلانه اپل و پیشنهادهای خاص آن را در محصولات مبتنی بر این پلتفرم برقرار نماید. این بحث از جنبه‌ای نیز با شواهدی همراه است. اپل در حال حاضر با شکایت‌های ضد انحصار درباره به‌روزرسانی iOS 14 از سوی صنعت تبلیغات و شرکت‌هایی همچون اسپاتیفای، تلگرام و اپیک‌گیمز روبروست. کمیته ضد انحصار مجلس نمایندگان نیز اخیراً در تحقیقی نشان داد که الزام توسعه‌دهندگان برای استفاده از پلتفرم پرداخت اپل همچون اقدامات دیگری مانند محدود ساختن رابط‌های برنامه‌نویسی، دست‌کاری رتبه‌بندی جست‌وجو و تنظیم برنامه‌های پیش‌فرض، شیوه‌ای غیر رقابتی است. به علاوه گزارش شده است که بخش ضد انحصار دادگستری آمریکا نیز پیوسته غول‌های فناوری، از جمله اپل و گوگل را به دقت زیر نظر دارد. هرچند جزئیات بررسی‌های این اداره درباره اپل تاکنون آشکار نشده است.

فیس‌بوک در واکنش به حمله اپل به این نکته اشاره می‌کند که «اپل در حال توسعه کسب‌وکار خود به قلمرو صنعت تبلیغات است و از طریق نسخه جدید iOS 14 می‌کوشد اینترنت را به برنامه‌ها و خدمات سودآور هدایت کند. به این ترتیب اپل از موقعیت مسلط در بازار برای اولویت‌‌بخشی به گرد‌آوری داده‌های خود و ناممکن ساختن استفاده از همین داده‌ها برای رقبا بهره می‌گیرد. مدعای اپل حفاظت از حریم خصوصی است، حال آن که بحث در اصل بر سر سود است.»

این جدال مدتی است که میان طرفین ادامه یافته است. فیس‌بوک در ماه آگوست هشدار داد که به‌روزرسانی جدید iOS ممکن است درآمد ناشران را از شبکه Audience Network این شرکت تا 50 درصد کاهش دهد. همچنین این ادعا را علیه اپل مطرح ساخت که به بهانه محدودیت‌های کاربردی اپ ‌استور، ناچار شده نسخه‌ای از برنامه Facebook Gaming را به سبب محدودیت‌های iOS از این فروشگاه حذف کند. شریل سندبرگ (Sheryl Sandberg) مدیر ارشد عملیاتی فیس‌بوک، در این باره می‌گوید: «متأسفانه ناچار شدیم برای اخذ تأییدیه اپل، قابلیت انجام بازی در فیس‌بوک گیمینگ را به طور کامل حذف کنیم. به این ترتیب کاربران iOS نسبت به اندروید تجربه سطح پایین‌تری خواهند داشت.»

از سوی دیگر در پی اعلام تعهد کامل اپل برای اجرای قابلیت ATT، کریگ فدریگی (Craig Federighi)، معاون ارشد مهندسی نرم‌افزار اپل، از این سیاست پشتیبانی کرده است. او این طرح را بخشی از ارزش‌های محوری اپل دانسته و بر این امر تأکید کرده است که ویژگی جدید در نهایت بسیار کمتر از آنچه ادعا می‌شود، به منافع صنعت تبلیغات آسیب می‌زند. از نگاه او «ما چندین سال پیش سیستم هوشمند جلوگیری از ردیابی را معرفی کرده‌ایم. در آن زمان بخش‌هایی از صنعت تبلیغات مدعی بودند که این امر فاجعه‌بار خواهد بود؛ چرا که دیگر نمی‌توانند مسیر افراد را به طور کامل از وب‌سایتی به وب‌سایت دیگر ردیابی کنند». اما از دید فدریگی هیچ فاجعه‌ای پیش نیامد و از این پس نیز پیش نخواهد آمد. شرکت‌های تبلیغاتی می‌توانند با احترام به حریم خصوصی کاربران، به فعالیت تجاری خود ادامه دهند و سیاست‌های اپل آسیبی به این صنعت وارد نخواهد آورد.