واحد خبر mobile.ir : اپل با انتشار یک خبر غیرمنتظره، در آستانه یک تحول بزرگ در زمینه خدمات قرار دارد. طبق اطلاعیه‌ای که روز چهارشنبه 17 نوامبر 2021 (26 آبان 1400) در وب‌سایت اپل منتشر شد، این شرکت آمریکایی قصد دارد با راه‌اندازی سرویسی موسوم به Self Service Repair، این امکان را برای مشتریان فنی و دارای تخصص فراهم کند که بتوانند دیوایس‌های خود را تعمیر کنند. در این طرح، اپل تمام آنچه برای تعمیر دیوایس‌های این شرکت لازم است – از جمله دفترچه‌های راهنما، قطعات اوریجینال و ابزار مورد نیاز – را در اختیار مشتری قرار می‌دهد. Self Service Repair از ابتدای سال 2022 در آمریکا آغاز شده و تا پایان همان سال به سایر کشورها گسترش خواهد یافت.

طرح «تعمیر سلف‌سرویس» یا Self Service Repair در ابتدا برای آیفون‌های سری 12 و 13 اجرایی شده و کمی بعد از آن، کامپیوترهای Mac (مجهز به چیپ‌ست‌های M1) را نیز در بر خواهد گرفت. در فاز اولیه این طرح، تمرکز روی قطعاتی‌ست که بیشترین نرخ تعویض و تعمیر را دارند (مثل نمایشگر، باتری و دوربین). به تدریج تأمین سایر قطعات نیز به این طرح اضافه خواهد شد. لازم به ذکر است، امکان دسترسی به ابزار و قطعات اوریجینال از سوی شرکت سازنده، پدیده‌ای کم‌سابقه در صنعت اسمارت‌فون محسوب می‌شود و با توجه به اینکه اپل نسبت به سایر شرکت‌های فناوری معمولا محافظه‌کارتر است و سال‌ها در مقابل این موضوع مقاومت کرد، راه‌اندازی طرح «تعمیر سلف‌سرویس» را نمی‌توان یک امر متداول از سوی اپل تلقی کرد.

جف ویلیامز (Jeff Williams)، مدیر ارشد عملیاتی اپل، در رابطه با طرح «تعمیر سلف‌‌سرویس» می‌گوید: «فراهم کردن دسترسی بیشتر به قطعات اوریجینال، در صورت نیاز به تعمیر، اختیار بیشتری را به مشتری ما می‌دهد.» ویلیامز در ادامه ضمن یادآوری اینکه اپل طی سه سال گذشته تعداد مراکز تعمیرات خود را تقریبا سه برابر کرده است، خاطرنشان کرد که در حال حاضر شرکت به دنبال آن است که شرایطی را ایجاد کند تا افرادی که دانش کافی در حوزه تعمیرات دارند، بتوانند پروسه تعمیر دیوایس‌های خود را بدون نیاز به مراجعه به نمایندگی‌ها و تعمیرگاه‌ها، کامل کنند.

در تشریح سازوکار این طرح، باید بگوییم که مشتریان در ابتدا پس از مطالعه دفترچه راهنمای تعمیرات، باید قطعات مورد نیاز خود را از فروشگاه آنلاینی که به این امر اختصاص داده شده سفارش دهند. پس از تکمیل فرآیند تعمیر توسط مشتری، چنان‌چه مشتری قطعه کارکرده را جهت بازیافت به شرکت بازگرداند، اعتباری را برای خرید خود دریافت خواهد کرد. گفتنی‌ست، به زودی فروش بیش از 200 ابزار و قطعه در فروشگاه جدید اپل آغاز خواهد شد. ظاهرا ترجیح اپل آن است که مشتریان فنی به منظور تعمیر دیوایس‌های خود، قطعات مورد نیاز را مستقیما از خود اپل (و نه از فروشگاه‌های متفرقه) خریداری کنند.

به گفته اپل، طرح «تعمیر سلف‌سرویس» برای آن دسته از مشتریانی مناسب است که از دانش فنی، تخصص و تجربه کافی در حوزه تعمیرات برخوردارند. به این ترتیب، اپل همچنان اصرار دارد که مطمئن‌ترین راه برای تعمیر، مراجعه به نمایندگی‌ها و تکنسین‌های مجازی‌ست که به قطعات اوریجینال دسترسی دارند. البته، نکته مهمی که اپل در این مطلب به آن اشاره نکرده، قیمت فروش این قطعات و ابزار است. بدون شک وقتی یک مشتری ریسک تعمیر دستگاه توسط خودش را قبول می‌کند، باید این ریسک از لحاظ مالی برای او صرفه داشته باشد. در غیر این صورت، چنان‌چه این قطعات با قیمت بالایی به فروش برسند، مطمئنا این طرح با استقبال خوبی مواجه نخواهد شد.

تعمیر دیوایس‌های اپل در خارج از شبکه نمایندگی‌های این شرکت کاری بسیار دشوار بوده و اپل در این رابطه همواره مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفته است، زیرا تنگ کردن دایره خدمات در حوزه تعمیر، نوعی انحصار برای اپل به وجود می‌آورد. ظاهرا این انحصار بسیار جدی‌ست تا جایی که به عنوان مثال اگر نمایشگر آیفون 13 را در یک تعمیرگاه متفرقه تعویض کنید، ممکن است قابلیت تشخیص چهره – موسوم به Face ID – در آیفون شما غیرفعال شود. اما به نظر می‌رسد اپل در سیاست‌های خود تجدیدنظر کرده و با راه‌اندازی طرح «تعمیر سلف‌سرویس» قصد دارد یک گام بزرگ در جهت تحقق قانون بین‌المللی «حق تعمیر» یا Right to Repair بردارد. در پایان ذکر این نکته نیز اهمیت دارد که فشارهای همه‌جانبه در این زمینه از جمله سیاست جدید کمیسیون تجارت فدرال آمریکا (FTC) برای تقویت اجرای قانون در برابر محدودیت‌های تعمیر دستگاه‌ها، نیز احتمالا در تغییر نظر اپل در این زمینه بی‌تأثیر نبوده است.