واحد خبر mobile.ir : در سالیان اخیر اعتماد به شرکت‌های بزرگ فناوری همچون فیس‌بوک و گوگل، به تدریج دشوارتر شده است. دسترسی گسترده این شرکت‌ها به اطلاعات کاربران، در کنار رشد مداوم فناوری‌هایی همچون هوش مصنوعی، این نگرانی را در بسیاری برانگیخته که این شرکت‌ها تبدیل به غول‌هایی غیر قابل کنترل شوند و ذهن و روان انسان‌ها را در اختیار گیرند. مسأله‌ای که به نوبه خود واکنش‌های قانونی و دولتی را برای کنترل این روند در پی داشته و سبب اِعمال فشار بر این شرکت‌ها گردیده است. حال در راستای همین روند، رویترز در گزارش جدیدی اعلام کرده که گوگل برای کنترل پژوهشگران شاغل در این کمپانی و انتشار مقالات آن‌ها، سیاست سخت‌گیرانه‌ای را در پیش گرفته است.

مطابق آخرین اطلاعات خبرگزاری رویترز، گوگل برای تقویت و تشدید نظارت بر مقالات علمی دانشمندان خود، از طریق راه‌اندازی بخشی تحت عنوان «موضوعات حساس» یا (sensitive topics) از نویسندگان خواسته فناوری گوگل را مطابق با سیاست‌های این شرکت در تحقیقات خود به کار گیرند. چنان که دست کم در سه مورد از نویسندگان درخواست کرده محتوا یا لحن مقالات خود را تغییر دهند.

بر اساس صفحات وبی که خط مشی جدید گوگل را تشریح کرده، غول فناوری در این شیوه جدید از پژوهشگران می‌خواهد پیش از دنبال کردن موضوعاتی همچون «تحلیل چهره و احساسات و طبقه‌بندی نژاد، جنسیت یا وابستگی سیاسی»، برای اطمینان از سازگاری کاربرد آن‌ها با سیاست‌های گوگل، با تیم‌های حقوقی، سیاست‌گذاری و روابط‌ عمومی این کمپانی مشاوره نمایند. به گفته رویترز، مواردی همچون صنعت نفت، چین، COVID-19، برخی کشورهای خاورمیانه، امنیت خانه، بیمه، اطلاعات مربوط به موقعیت مکانی، مذهب و وسایل نقلیه خودران نیز در گروه موضوعات حساس قرار دارند.

بر اساس مطالب مندرج در یکی از صفحات اطلاع‌رسانی برای پژوهشگران، «پیشرفت در فناوری و پیچیدگی روبه‌ رشد محیط پیرامونی به نحو فزایندهای به شرایطی انجامیده است که پروژه‌های به ظاهر معمولی و بی‌طرف را با مسائل اخلاقی، عرفی، نظارتی یا قانونی مواجه می‌سازد». البته رویترز در گزارش خود نتوانسته تاریخ این پست را مشخص کند، اگر چه به گفته سه کارمند گوگل این سیاست تازه از ماه ژوئن سال جاری آغاز شده است. این در حالی است که خود گوگل نیز در این زمینه اظهار نظری نکرده است.

از سوی دیگر هشت کارمند فعلی و سابق کمپانی گوگل نیز با اشاره به توجه خاص نسبت به این «موضوعات حساس»، سیاست جدید را تلاش برای افزودن مرحله‌ای اضافی به فرایند بررسی استاندارد مقالات دانسته‌اند که در آن تلاش می‌شود از مشکلاتی مانند احتمال افشای اطلاعات تجاری جلوگیری شود.

البته در برخی پروژه‌ها، مدیران شرکت به طور مستقیم در مراحل پایانی بررسی مقاله مداخله کرده‌اند. چنان که بر اساس اطلاعات رویترز از مکاتبات داخلی گوگل، یکی از مدیران ارشد پس از مطالعه مقاله‌ای درباره «فناوری توصیه محتوا»، پیش از انتشار مقاله از نویسنده مقاله خواسته است که «دقت زیادی کند تا لحن مثبت مقاله حفظ شود.» البته این مدیر در ادامه افزوده است که این احتیاط «به معنای پنهان کردن این فناوری و دور نگاه داشتن آن از چالش‌ها نیست.»

مطابق اعلام رویترز، مکاتبات بعدی پژوهشگر با مسئولان داوری مقالات نشان می‌دهد که نوشته‌ها برای حذف همه ارجاعات به محصولات گوگل به‌روزرسانی شده‌اند. چهار محقق گوگل، از جمله مارگارت میچل (Margaret Mitchell)، یکی از پژوهشگران ارشد این کمپانی، نیز آغاز مداخله گوگل در انتشار مقالاتی با موضوع احتمال کاربرد نامطلوب فناوری، را تأیید کرده‌اند. چنان که میچل انجام تحقیقات و محدودیت در انتشار آزادانه آن‌ها را به نوعی با مسئله سانسور مرتبط ساخته است. حال آن که گوگل با رد هرگونه مداخله، بر آزادی «اساسی» دانشمندان خود تأکید کرده است.

تنش میان گوگل و برخی از کارکنان پژوهشی شرکت زمانی آشکار شد که همکاری تیمی دوازده نفره به رهبری تیمنیت گبرو (Timnit Gebru) با مارگارت میچل که به پژوهش در زمینه اخلاق در نرم‌افزار هوش مصنوعی می‌پرداخت، به طور ناگهانی قطع شد. به گفته خانم گبرو، گوگل پس از مقاومت او در برابر دستور انتشار نیافتن تحقیقی پیرامون کاربرد هوش مصنوعی در تقلید از گفتار، به علت احتمال آسیب به منافع بخش کوچک و ناچیزی از مردم، وی را از کار برکنار کرده است. گوگل نیز خروج او را در پی استعفا تأیید کرده و از تسریع فرایند قطع همکاری سخن گفته است. البته نمی‌توان به طور دقیق تعیین کرد که مقاله گبرو در گروه «موضوعات حساس» بوده و مورد بازبینی قرار گرفته است یا نه.

در واقع ریشه این اختلافات را باید در رشد انفجاری حوزه هوش مصنوعی در جهان جست‌وجو کرد. این رشد سریع، قانون‌گذاران کشورها، از جمله ایالات متحده را بر آن داشته است تا قوانینی را برای استفاده از این فناوری و پیشگیری از آسیب‌های احتمالی پیشنهاد کنند. چرا که از دید بسیاری از تحلیل‌گران، نرم‌افزارهای مبتنی بر شناسایی چهره و هوش مصنوعی می‌توانند سبب مخاطراتی برای حریم خصوصی کاربران، یا برانگیختن احساسات قومی و نژادی شوند.

گوگل در سال‌های اخیر از این فناوری برای تفسیر جست‌وجوهای پیچیده، تصمیمگیری در مورد پیشنهادهای یوتیوب و تکمیل خودکار جملات در جی‌میل استفاده کرده است. به گفته جف دین (Jeff Dean)، معاون ارشد گوگل، ظرف سال گذشته بیش از 200 مقاله علمی درباره کاربردهای هوش مصنوعی توسط گوگل منتشر شده که حاصل بیش از هزار پروژه در دست انجام در این حوزه است؛ اما نگرانی‌های عمومی ظاهراً تأثیر خود را بر جای نهاده و مدیران کمپانی آمریکایی را به دقت بیشتر در انتشار مقالات هدایت کرده است. امری که البته نمی‌توان گرایش به حفاظت از نوآوری‌های تجاری و حفظ محرمانگی تحقیقات را در آن نادیده گرفت.