واحد خبر mobile.ir : بیشتر کاربران اندروید اپلیکیشن‌های مورد نیاز خود را از Google Play Store دریافت می‌کنند. در این میان هستند کاربرانی که به جای این فروشگاه، ترجیح می‌دهند برخی اپلیکیشن‌ها را مستقیماً یا از دیگر فروشگاه‌ها دانلود کنند؛ پروسه‌ای که از آن با نام «سایدلود» کردن یاد می‌شود. البته اخیراً گوگل به دنبال وضع قوانین جدیدی برای احراز هویت توسعه‌دهندگان است که به موجب آن شاید امکان سایدلود کردن برای همیشه از بین برود. این پدیده می‌تواند موجودیت اپ‌استورهای متفرقه و در رأس آنها F-Droid را به خطر بیندازد. انتشار این خبر، در همین ابتدای امر اعتراض مسئولان F-Droid را در پی داشت که اخیراً در قالب مقاله‌ای در وبلاگ رسمی این گروه منتشر شد.

اگر از کاربران حرفه‌ای اندروید باشید، احتمالاً با نام F-Droid آشنا هستید، اما برای آن دسته از افراد که برای اولین بار است این نام به گوش‌شان می‌خورد باید بگوییم F-Droid بزرگ‌ترین منبع دانلود نرم‌افزارهای رایگان و متن‌باز برای اندروید است. بر خلاف Google Play Store، در F-Droid اپلیکیشن‌های حاوی ردیاب، تبلیغات و ابزارهای مخفی برای جمع‌آوری داده‌ها دیده نمی‌شود. این اپ‌استور – که 15 سال از عمر آن می‌گذرد – منبعی مطمئن و محبوب برای کاربرانی‌ست که نسبت به حریم شخصی خود حساس‌اند. البته، نباید فراموش کرد که از لحاظ تنوع و تعداد محصولات، F-Droid با کمی بیش از 3 هزار اپلیکیشن به هیچ وجه با Google Play Store که میلیون‌ها اپلیکیشن را به کاربران ارائه می‌کند، قابل مقایسه نیست.

چند هفته پیش گوگل از اعمال قوانین جدیدی در حوزه مدیریت اپلیکیشن‌های اندرویدی خبر داد. طبق این قوانین، تمام توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های اندرویدی موظفند اپلیکیشن‌ها و هویت خود را نزد گوگل ثبت کنند. همچنین از توسعه‌دهندگان خواسته می‌شود که تمام شناسه‌ها و کلیدهای امضای اپلیکیشن خود را مستقیماً به گوگل اعلام کنند. در این میان، اپلیکیشن‌هایی که توسط گوگل اعتبارسنجی نشوند، در آینده امکان نصب روی هیچ‌یک از دیوایس‌های اندرویدی تأییدشده را نخواهند داشت. لذا، با توجه به آنکه تقریباً تمام دیوایس‌های اندرویدی در خارج از چین از سرویس‌های گوگل استفاده می‌کنند، وضع قوانین مذکور بدان معناست که گوگل روی تمام نرم‌افزارهایی که بخواهید روی دیوایس اندرویدی خود نصب کنید، کنترل کامل خواهد داشت.

با این اوصاف، چنان‌چه قوانین مورد نظر گوگل عملی شوند، اپ‌استورهای متفرقه مثل F-Droid امکان ارائه مستقیم اپلیکیشن به کاربران را نخواهند داشت، زیرا این اپ‌استورها امکان کنترل شناسه‌ها و کلیدهای مذکور را ندارند. از همین روست که به گفته F-Droid قوانین جدید گوگل تهدیدی جدی برای توزیع آزاد اپلیکیشن به شمار می‌روند. البته گوگل در توجیه قوانین جدید خود مدعی شده ضمیمه کردن هویت توسعه‌دهندگان به اپلیکیشن‌های آنها رواج بدافزارها را کاهش می‌دهد. در مقابل، F-Droid در رد این گزاره، به وجود بدافزارها و برنامه‌های مخرب در Google Play Store اشاره کرده و بر این باور است که قوانین جدید گوگل نمی‌تواند ریسک سایدلود کردن را به کلی از بین ببرد.

رویکرد جدید گوگل در قبال تأیید اپلیکیشن‌ها، می‌تواند روند کاری F-Droid و دیگر اپ‌استورهای متفرقه را با مشکلات واقعی روبرو کند. اپلیکیشن‌های ارائه‌شده از سوی F-Droid عاری از هرگونه تبلیغات تهاجمی یا ردیابی‌اند. تک‌تک اپلیکیشن‌ها در قالب کد منبع یا همان source code ارائه می‌شوند که توسط F-Droid ابتدا راستی‌آزمایی و سپس گردآوری می‌شوند. به گفته مسئولین F-Droid، آنها نه تنها نمی‌توانند از توسعه‌دهندگان بخواهند در گوگل ثبت نام کنند، بلکه امکان کنترل شناسه‌های اپلیکیشن جهت ثبت نام از طرف آنها را هم نخواهند داشت. چرا که این کار عملاً حق توزیع اپلیکیشن را از توسعه‌دهندگان سلب می‌کند.

موضع F-Droid در این قضیه کاملاً شفاف است: اگر شما مالک یک دیوایس باشید، این شما هستید که تصمیم می‌گیرید چه نرم‌افزاری را روی آن اجرا کنید. بنابراین، مجبور کردن افراد به ثبت نام نزد یک مرجع مرکزی، نقض آشکار آزادی بیان و اندیشه خواهد بود. همچنین، قوانین جدید گوگل، ممکن است اندروید را به یک اکوسیستم بسته تبدیل کند.

در مقاله منتشرشده در وبلاگ F-Droid، گوگل متهم است که از امنیت به عنوان پوششی برای به انحصار درآوردن توزیع اپلیکیشن استفاده می‌کند. از این رو، F-Droid از نهادهای نظارتی آمریکا و اتحادیه اروپا درخواست کرده تا قبل از آنکه دیر شود، برنامه‌های گوگل را به دقت بررسی کنند. بد نیست بدانید، قوانین جدید گوگل از سپتامبر 2026 به صورت مرحله به مرحله آغاز می‌شود و در ابتدا برخی بازارها از جمله برزیل، اندونزی، سنگاپور و تایلند را در بر می‌گیرد. انتظار می‌رود در سال 2027 این قوانین به شکل سرتاسری در تمام دنیا اعمال شوند.

پی‌نوشت: گوگل پس از انتشار این گزارش در پستی در بلاگ این شرکت ضمن تصریح بر این نکته که سایدلودینگ قرار نیست جایی برود بر پایان عمر APKهای تأیید نشده تأکید کرده است: «سایدلودینگ [قابلیت] بنیادی اندروید بوده و قرار نیست جایی برود. نیازهای [برنامه] جدید هویت توسعه‌دهنده ما برای حفاظت از کاربران و توسعه‌دهندگان در برابر بازیگران بد طراحی شده است نه برای محدود کردن انتخاب‌ها. ما می‌‌خواهیم مطمئن شویم که فارغ از مکان دانلود اپلیکیشن اگر شما اپلیکیشنی را دانلود کردید آن [اپلیکیشن] واقعاً از طرف برنامه‌نویسی باشد که ادعا می‌کند آن را منتشر کرده است. توسعه‌دهندگان تأیید شده همان آزادی [پیشین] را خواهند داشت که اپلیکیشن خود را مستقیماً از طریق سایدلودینگ یا از طریق هر اپ‌استوری که ترجیح می‌دهند توزیع کنند.»