واحد خبر mobile.ir : شکی نیست که یکی از گرایش‌های برتر دنیای فناوری در سال 2016، مقوله "هوش مصنوعی" بوده است. به نظر می‌رسد تمام کمپانی‌های بزرگ فناوری، برای اینکه خود را به عنوان یک نقش‌آفرین در مقوله نوپای هوش مصنوعی مطرح کنند، رقابت شدیدی با یکدیگر داشته و سعی می‌کنند توجه رسانه‌ها را به خود جلب کنند. در این میان، کمپانی گوگل به مراتب چشمگیرترین عملکرد را به نمایش گذاشته و سعی کرده است خود را به عنوان طلیعه‌دار نسل هوش مصنوعی مطرح نماید (همانطور که اپل با سیستم عامل iOS پیشگام انقلاب عرصه موبایل بود). چندی پیش گوگل با انتشار بیانیه‌ای، اعلام کرد که انقلاب هوش مصنوعی فرا رسیده است.

دیگر کمپانی‌ها نیز در این زمینه فعال بوده‌اند. مایکروسافت در اواخر سپتامبر، گروه جدیدی را به نام "گروه هوش مصنوعی و پژوهش" به مجموعه خود اضافه نمود و ساتیا نادلا، مدیر عامل شرکت، تصریح کرد که مایکروسافت حاضر است همه خطرها را در راه انقلاب هوش مصنوعی به جان بخرد. کمپانی اپل سرانجام دستیار صوتی خود، Siri، را به دسک‌تاپ آورد و تیم کوک، مدیر عامل اپل، تحلیل‌گران مالی را در جریان پروژه‌های "یادگیری ماشینی" اپل قرار داد تا نشان دهد که این مقوله در سراسر بستر خانواده سیستم عامل‌های اپل (macOS ،iOS و watchOS) جاری است. سامسونگ نیز با خریداری کردن امتیاز نرم‌افزار Viv، وارد این بازی شد. حتی هواوی هم اخیرا با معرفی اسمارت‌فون جدید خود با نام Honor Magic سعی کرد از قافله هوش مصنوعی عقب نماند. ناگفته نماند فیس‌بوک نیز به تازگی از هوش مصنوعی خود با نام "جارویس" (Jarvis) رونمایی کرده است. طبق اذعان زاکربرگ، مدیرعامل فیس‌بوک، پروژه جارویس در حال پیشرفت بوده و هنوز تکمیل نشده است.

هواوی honor Magic

نظر به پیشرفت‌هایی که روزبه‌روز در زمینه هوش مصنوعی شکل گرفته و با توجه به تمایل کمپانی‌های بزرگ برای سرمایه‌گذاری در این عرصه، بعید نیست در سال‌های آتی نحوه تعامل با اسمارت‌فون‌ها نیز تحت تأثیر هوش مصنوعی متحول شود. در همین راستا، مؤسسه تحقیقاتی گارتنر در روز چهارشنبه 21 دسامبر 2016 (1 دی 1395) مقاله‌ای منتشر کرد که موضوع آن پیش‌بینی چگونگی تحول تعامل با گوشی‌های هوشمند، تحت تأثیر دستیارهای شخصی مجازی بود. طبق این مقاله، پیشرفت‌های صورت‌گرفته در فناوری‌های گوناگون، کاربران را به این سمت پیش می‌برند که با اسمارت‌فون‌های خود به نحو متفاوت و جذاب‌تری تعامل داشته باشند. طبق پیش‌بینی گارتنر، تا سال 2019، چیزی حدود 20 درصد از کل تعاملات کاربران با گوشی‌های هوشمند، از طریق دستیارهای شخصی مجازی یا در اصطلاح VPAها انجام خواهد شد.

آنت زیمرمن (Annette Zimmerman)، از مدیران تحقیقاتی گارتنر، بر این باور است که محبوبیت روزافزون دستیارهای شخصی در بین کاربران اسمارت‌فون و همچنین مکالمه‌هایی که با ماشین‌های هوشمند صورت می‌گیرد، باعث خواهد شد تا نقش تعامل با دیوایس از اهمیت بیشتری برخوردار شود.

نظرسنجی سالانه گارتنر درباره اپلیکیشن‌های موبایلی، اخیرا در سه‌ماهه چهارم سال 2016 در بین 3,021 نفر از کاربران در سه کشور آمریکا، انگلستان و چین انجام شد. نتایج حاکی از آن است که 42 درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی از آمریکا و 32 درصد از آنان در انگلستان، طی سه ماه اخیر در اسمارت‌فون خود از دستیارهای شخصی مجازی استفاده کرده‌اند. همچنین 37 درصد از شرکت‌کنندگان آمریکایی و انگلیسی، حداقل 1 یا 2 بار در روز مشغول کار کردن با VPAها بوده‌اند.

در حال حاضر Siri (دستیار شخصی اپل) و Google Now (دستیار شخصی گوگل) پرکاربردترین VPAها در اسمارت‌فون به شمار می‌روند. 54 درصد از شرکت‌کنندگان آمریکایی و انگلیسی در نظرسنجی اخیر، طی سه ماه گذشته از Siri استفاده کرده بودند. در مقابل، میزان استفاده از Google Now در بین شرکت‌کنندگان انگلیسی 41 درصد و در بین شرکت‌کنندگان آمریکایی 48 درصد گزارش شد. به گفته جسیکا ایکولم (Jessica Ekholm)، از مدیران تحقیقاتی گارتنر، استفاده از دستیارهای شخصی مجازی شتاب خواهد گرفت چرا که روزبه‌روز ویژگی‌های بیشتری به آنها افزوده می‌شود. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: یکپارچه‌سازی برای خدمات کسب‌وکار، پشتیبانی از زبان‌های دیگر و قابلیت دسترسی برای دیوایس‌های بیشتر.

طبق پیش‌بینی گارتنر، دستیارهای شخصی مجازی تا سال 2019 نحوه تعامل کاربران با دیوایس‌ها را تغییر داده و در سرتاسر جهان به بخشی از زندگی روزانه مردم تبدیل خواهند شد. امروزه دستیارهای شخصی کارهای ساده‌ای انجام می‌دهند، نظیر تنظیم زنگ هشدار یا بازیابی اطلاعات از وب، اما در آینده‌ای نه چندان دور این سیستم‌ها می‌توانند از پس کارهای پیچیده‌تری برآیند، مثل کامل کردن یک تراکنش بر اساس شرایط گذشته و حال و یا فاکتورهای پیش‌بینی‌شده.

گرایش فوق با فراگیر شدن پدیده "تجارت مکالمه‌ای" (conversational commerce) تشدید خواهد شد، اما باید توجه داشت که استفاده از دستیار شخصی مجازی، تنها به شیوه تعامل صوتی منحصر نمی‌شود. به عنوان مثال Facebook Messenger این امکان را در اختیار کاربرانش قرار داده تا برای انجام کارهایی چون خرید، چت کردن با خدمات مشتریان و یا سفارش دادن کرایه اتومبیل از سامانه Uber، بتوانند از داخل اپلیکیشن با کسب‌وکارهای مختلف تعامل داشته باشند. نمونه دیگر، اپلیکیشن WeChat محصول شرکت چینی Tencent است که با ارائه رویکردی جامع و فراگیر به 440 میلیون کاربر خود در سراسر دنیا، به آنها اجازه می‌دهد تنها به وسیله پیام‌های متنی بتوانند کارهایی چون پرداخت قبوض، کرایه تاکسی و یا سفارش محصولات برای خرید را انجام دهند. بد نیست بدانیم شرکت Tencent از همین راه به درآمدی 1.1 میلیاردی دست یافته است.

در زمینه VPAها، می‌توان گفت بازاری که بیش از بقیه بازارها به تکامل رسیده، چین است؛ جایی‌که سلطه فزاینده پلتفرم‌های پیام‌رسان، بازار اپلیکیشن‌های معمولی را تحت‌الشعاع قرار داده و باعث سکون آن شده است. این روند، نه تنها در میان مصرف‌کنندگان، بلکه در بین اهالی کسب‌وکار و مصرف‌کنندگان حرفه‌ای (prosumers) نیز همچنان ادامه خواهد داشت. به عنوان مثال یکپارچه‌سازی کورتانا در برنامه اسکایپ توسط مایکروسافت، این امکان را به کاربران می‌دهد تا بتوانند با دستیار شخصی (و نه اسکایپ) عمل چت را انجام دهند. در این صورت، کورتانا از طریق یک روبات اینترنتی دیگر، می‌تواند کارهایی نظیر رزرو کردن هتل یا پرواز را انجام دهد.

آنت زیمرمن در پیش‌بینی خود از آینده می‌گوید: «انتظار داریم [عرصه] هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی و VPAها از سال 2017 به بعد، به یکی از مهم‌ترین عرصه‌های رقابت استراتژیک تبدیل شده و ضمن کم‌رنگ نمودن بسیاری از اپلیکیشن‌های موبایل، آنها را به خدمت VPAها درآورد.»

نقش مهم صدا و حرکات به عنوان رابط

پیش‌بینی می‌شود تا سال 2020، تعداد دیوایس‌های شخصی به حدود 7 میلیارد، پوشیدنی‌ها به 1.3 میلیارد و دیگر پایانه‌ها -- یا در اصطلاح endpointهای -- مصرفی اینترنت اشیا به 5.7 میلیارد دستگاهِ فعال برسد. با توجه به چنین حجم عظیمی از دیوایس‌ها، انتظار می‌رود عمده آنها به گونه‌ای طراحی شوند تا قادر باشند بدون لمس و یا با حداقل لمس ممکن کار کنند.

طبق پیش‌بینی گارتنر، تا سال 2020 شاهد آن خواهیم بود که حدود 2 میلیارد دیوایس و پایانه اینترنت اشیا از رابط کاربری بدون لمس برخوردار باشند. به گفته زیمرمن، «[نحوه] تعامل‌ها از صفحه‌های لمسی فاصله گرفته و به شکل فزاینده‌ای از صدا، فناوری محیطی (ambient technology)، زیست‌سنجی (یا بیومتریک)، حرکت و اشارات حرکتی استفاده خواهد کرد.» وی معتقد است در چنین شرایطی، اپلیکیشن‌هایی که از اطلاعات وابسته به موقعیت استفاده می‌کنند، به عاملی حیاتی در مقبولیت از طرف کاربران تبدیل خواهند شد، چرا که کارایی سیستم‌هایی که با دستورات صوتی عمل می‌کنند بسته به میزان آگاهی آنها از محیط پیرامونی کاربر، می‌تواند به طور چشمگیری افزایش پیدا کند (هرچه سیستم، اطلاعات بیشتری از محیط اطراف کاربر داشته باشد، کارایی آن نیز افزایش خواهد یافت). اینجاست که موضوعاتی از قبیل داشته‌ها یا همکاری‌های شرکت‌های فروشنده دیوایس در زمینه VPAها، پردازش طبیعی زبان (NLP) و تخصص در زمینه یادگیری ماشینی اهمیت پیدا می‌کند.