واحد خبر mobile.ir : سامسونگ، چندین واحد تولیدی برای ساخت گوشی هوشمند در چین تأسیس کرده بود. حدود یک سال پیش، سامسونگ کارخانه خود در شهر تیان‌جین را تعطیل کرد. کمی بعد در اواسط سال 2019 نوبت به واحد تولیدی شهر هویژو (Huizhou) رسید که بسته شود. سرانجام خبرگزاری رویترز در روز چهارشنبه 2 اکتبر 2019 (10 مهر 1398) اعلام کرد که سامسونگ با هدیه کردن تعدادی گلکسی اس10 و نوت10 به کارکنان باسابقه خود در آخرین کارخانه این شرکت در هویژو، رسما به تولید اسمارت‌فون در چین خاتمه داد. این در حالی‌ست که تا همین دو سال پیش، 6 هزار کارگر کارخانه هویژو، سالانه 63 میلیون گوشی هوشمند (17 درصد از تولید جهانی سامسونگ) را به تولید می‌رساندند.

با تعطیل شدن کارخانه‌های سامسونگ، تجهیزات آنها به کارخانه‌های این شرکت در ویتنام و هند انتقال می‌یابد. در بیانیه سامسونگ در واکنش به پایان یافتن فعالیت کارخانه‌های ساخت اسمارت‌فون در چین، آمده است: «به عنوان بخشی از تلاش‌های همیشگی ما به منظور افزایش بازدهی در واحدهای تولیدی مان، شرکت سامسونگ الکترونیکس به این تصمیم دشوار رسیده است که فعالیت‌های Samsung Electronics Huizho (کارخانه سامسونگ در هویژو) را متوقف کند.» اما به‌راستی چه چیزی باعث شده بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده گوشی‌های هوشمند، کارخانه‌های خود در چین را تعطیل کند؟ یکی از دلایل خروج سامسونگ از چین، به جنگ تجاری بین آمریکا و چین برمی‌گردد. با توجه به اینکه کالاهای تولید شده در چین برای ورود به آمریکا با تعرفه‌های سنگینی مواجه می‌شوند، این امر برای سامسونگ با ریسک همراه خواهد بود. اما این تنها بخش کوچکی از ماجراست.

شاید دلیل اصلی خروج سامسونگ از چین، بالا رفتن دستمزد کارکنان چینی باشد. به اعتقاد هوان ویپینگ (Huang Weiping)، استاد اقتصاد در دانشگاه رنمین پکن، هزینه‌ کارگر در چین بالا رفته و تنها در صورتی می‌توان هزینه تولید را پایین آورد که از خطوط تولید دستی و کارگران نه چندان ماهر استفاده کرد. همچنین، به گفته هوانگ، یکی از مشکلات تولید اسمارت‌فون در چین آن است که تعداد قطعاتی که خود چین می‌تواند برای کارخانه تأمین کند محدود بوده و آن هم ارزان‌قیمت است. در زمینه دستمزد کارگران نیز، چین دیگر مثل سابق بر دیگر کشورها برتری ندارد. طبق گفته تحلیلگران، دستمزد کارگر در چین دو برابر دستمزد کارگران ویتنامی و چندین برابر دستمزد کارگران هندی است.

با توجه به هزینه پایین‌ترِ کارگران در ویتنام و مالیات به مراتب کمتر در این کشور، سامسونگ در سال 2008 نخستین کارخانه خود را با هزینه کردن 2.5 میلیارد دلار در استان باک‌نین (Bac Ninh) ویتنام احداث کرد. کارخانه دوم نیز در سال 2013 با صرف 5 میلیارد دلار در استان تای‌نگوین (Thai Nguyen) به بهره‌برداری رسید. ظرفیت تولید این دو کارخانه روی هم به 150 میلیون گوشی هوشمند در سال بالغ می‌شود؛ یعنی چیزی حدود 60 درصد از تولید جهانی سامسونگ. در جولای سال گذشته بود که سامسونگ اعلام کرد قصد دارد بزرگ‌ترین کارخانه تولید موبایل دنیا را در شهر نویدا در هند احداث کند.

اما قضیه فقط به دستمزد کارگران مربوط نمی‌شود. به دنبال احداث کارخانه‌های دیگر در خارج از چین، سامسونگ تصمیم گرفته بود تا تولیدات کارخانه‌های خود در چین را فقط برای عرضه در بازار چین اختصاص دهد. اما مشکل اینجا بود که با ظهور قدرت‌هایی مثل هواوی و شیائومی، سهم سامسونگ از بازار اسمارت‌فون چین روز به روز کمتر می‌شد. طبق گزارش مؤسسه تحقیقاتی Strategy Analytics، سهم سامسونگ از بازار چین در سه‌ماهه نخست سال جاری میلادی به 1.1 درصد رسیده است. این در حالی‌ست که این شرکت کره‌ای در سال 2013 حدود 20 درصد از بازار چین را در اختیار خود داشت. به گفته پارک سونگ-سون (Park Sung-soon)، از تحلیلگران مؤسسه Cape Investment & Securities، مردم چین برای خرید گوشی‌های ارزان‌قیمت به سمت برندهای داخلی رفته و برای خرید اسمارت‌فون‌های رده بالا، اپل یا هواوی را انتخاب می‌کنند. به این ترتیب، سامسونگ برای احیای سهم از دست رفته خود در چین، شانس زیادی نخواهد داشت.

سی‌دابلیو چانگ (CW Chung)، ریاست واحد تحقیقات در مؤسسه Nomura (واقع در سئول)، می‌گوید: «علت ورود سامسونگ به چین، بازار بزرگ و هزینه‌های ارزان آن بود، اما در حال حاضر این دو عامل دیگر وجود ندارند.» البته لازم به ذکر است، سامسونگ هنوز هم از طریق تولید قراردادی، به ساخت گوشی‌های رده‌پایین در چین ادامه می‌دهد، ولی دیوایس‌های رده بالا (مثل S10) تماما در ویتنام به تولید می‌رسند. به علاوه، کارخانه ساخت تراشه‌های حافظه سامسونگ در شهر شی‌آن چین همچنان دایر است. جالب است بدانید چندی پیش لی که‌چیانگ (Li Keqiang)، نخست ویز چین، طی یک بازدید سرزده از این کارخانه، اعلام کرد که چین از افزایش سرمایه‌گذاری سامسونگ و دیگر کمپانی‌های فناوری در خاک این کشور، استقبال می‌کند.

سامسونگ در اصطلاح اقتصادی یک شرکت ادغام‌شده به شکل عمودی است؛ به عبارت دقیق‌تر، سامسونگ خود قطعات مورد نیاز برای ساخت اسمارت‌فون‌هایش را تولید کرده و آنها را در کارخانه‌های خود مونتاژ می‌کند. به همین دلیل، شاید خروج این شرکت کره‌ای از چین، مشکل چندانی را برای سامسونگ به بار نیاورد. اما به اعتقاد کارشناسان حوزه "زنجیره تأمین"، سایر کمپانی‌ها – با وجود افزایش دستمزد کارگر – بعید است بتوانند به این سادگی از چین خارج شوند.

Complete Manufacturing and Distribution (تولید و توزیع کامل) نام شرکتی آمریکایی در شانگهایِ چین است که به کمپانی‌ها برای یافتن منابع مورد نیازشان در آسیا مشاوره می‌دهد. به گفته پل استپانک (Paul Stepanek)، ریاست این شرکت، کمپانی اپل (بر خلاف سامسونگ)، به جای اینکه کارخانه‌های تولیدی آیفون در چین را خود اداره کند، این محصول را از راه "تولید قراردادی" در چین به تولید می‌رساند. کمپانی‌هایی که مثل اپل چنین شیوه‌ای را انتخاب می‌کنند، چند دهه را صرف آموزش نیروهای تأمین‌کنندگان خود در چین نموده و لذا خروج از این کشور برای آنها آسان نیست. تیم کوک، مدیرعامل اپل، در کنفرانسی که سال 2017 در گوانگ‌ژو برگزار شد، با تمجید از مهارت فوق‌العاده کارکنان چینی، دلیل شماره یک اپل برای حضور در چین را نیروی انسانی آن دانست.

به گفته تیم کوک، اگر اپل بخواهد با مهندسین طراحی ابزار جلسه‌ای برگزار کند، مطمئن نیستیم که اتاق جلسه پر می‌شود یا نه، اما در چین می‌توان چند زمین فوتبال را از مهندس پر کرد! همین موارد، برون‌سپاری تولید را برای بسیاری از کمپانی‌ها دشوار کرده و آنها ترجیح می‌دهند به جای خروج از چین، فشارهای کوتاه-مدت ناشی از جنگ تجاری آمریکا و چین را تحمل کنند. به گفته استپانک، اینکه انتظار داشته باشیم ناگهان کشور دیگری (مثلا اندونزی) بتواند تمام پیچ و مهره‌های محصولات جهانی را بسازد، واقع‌گرایانه نیست.

البته برخلاف اپل – که فعلا قصد خروج از چین را ندارد – خیلی از کمپانی‌های دیگر راه سامسونگ را در پیش گرفته و تولید خود را به کشوری غیر از چین واگذار کرده‌اند. برخی شرکت‌های آمریکایی – مثل گوگل، فیت‌بیت، GoPro و iRobot – از این دسته به شمار می‌روند. ال‌جی در حال افزایش تولید اسمارت‌فون‌های خود در ویتنام است. سونی نیز در ماه مارچ اعلام کرد که قصد دارد کارخانه خود در پکن را تعطیل کرده و گوشی‌های هوشمندش را فقط در تایلند به تولید برساند.

البته لازم به ذکر است، خارج شدن از چین همیشه طی یک پروسه راحت و بی‌دردسر انجام نمی‌شود. به عنوان نمونه GoPro یکی از نخستین تولیدکنندگان آمریکایی بود که در دسامبر سال گذشته اعلام کرد که قصد دارد تا نیمه دوم سال 2019 تولید دوربین‌های ورزشی خود (که قرار است در آمریکا عرضه شوند) را از چین به مکزیک منتقل کند. اما در اوایل اکتبر امسال بود که GoPro مجبور شد پیش‌بینی خود از فروش و سود دوربین‌های جدید Hero8 را به دلیل تأخیر در تولید کاهش دهد. نمونه‌هایی از این قبیل نشان می‌دهد که برنامه دونالد ترامپ برای ترغیب کمپانی‌های سازنده محصولات الکترونیکی به برگرداندن کارخانه‌های خود به داخل آمریکا، امری بعید یا حداقل دشوار به نظر می‌رسد.